Angeli Radovani, Kosta, hrvatski kipar (London, 6. X. 1916 – Zagreb, 27. II. 2002). Studirao kiparstvo na akademiji Brera u Milanu 1934–38. i povijest umjetnosti na Filozofskome fakultetu u Zagrebu 1939. Na zagrebačkoj Akademiji pohađao specijalke za kiparstvo kod F. Kršinića i grafiku kod T. Krizmana. Od 1940. modelirao aktove, portrete i figuralne kompozicije, bavio se medaljerstvom, spomeničkom plastikom, crtežom i grafikom. Godine 1950–55. bio je profesor na Akademiji za primijenjenu umjetnost u Zagrebu, 1978–90. predavao kiparstvo na Akademiji u Sarajevu. Od 1992. bio je redoviti član HAZU. Već od 1940. u aktovima prevladavaju napeti volumeni, započinje sintetizirati oblike (Pralja, 1939), a u portretima napušta tradicionalno psihologiziranje (Portret Z. Vojnovića, 1940). U poratnim je godinama vidljiva određena idealizacija oblika (Portret S. Šohaja, 1946), dok je u spomeničkoj plastici blizak realizmu (Drežničanima, 1949). Početkom 1950. slijedi prijelomna faza, u kojoj u portretima postiže osebujnost plastičnoga prikazivanja karakternih crta (Portret M. Tartaglie, 1952). Uočavaju se dva načina modeliranja: oblim volumenom i rezanjem mase, kojim dolazi do dinamične ravnoteže mase i površine u ciklusu Dunje, započetome 1957. aktovima komornih dimenzija i robustnih oblika. U kasnijim aktovima prevladavaju kubični oblici (Djevojka na tračnici, 1967). Profinjen osjećaj za jednostavnu, organičku masu sažetih likovnih pojedinosti očit je na njegovim medaljama (Rektorski lanac, 1969). Pojedinim modelima vraća se u više navrata (Z. Vojnović, Lj. Karaman, B. Gavella) otkrivajući nove odnose u fakturi, oblicima i materijalima. Monumentalna gesta i sinteza svih značajki odlikuje njegovu grafiku i crteže (Urnebesijada, 1967), a sugestivno sažimanje oblika obilježava spomenike (V. Karasu u Karlovcu, 1972). Pisao članke i oglede o likovnim umjetnostima. O njegovu su radu objavili monografije: D. Dragojević, Kosta Angeli Radovani, Zagreb, 1961. – V. Maleković, Angeli Radovani, Zagreb, 1981. – I. Šimat Banov, Kosta Angeli Radovani, 2012). Dobio je Nagradu »Vladimir Nazor« za životno djelo (1986).
“Makedonka, spomenik revoluciji” u Kumanovu djelo je Angelija.
fotografija: marh.mk
Angeli Radovani, Kosta. Hrvatska enciklopedija, mrežno izdanje. Leksikografski zavod Miroslav Krleža, 2021.
